TODAP’tan Duyurular: Sincan Çocuk Hapishanesi’nde Yaşananlar Üzerine Kamuoyu Açıklaması ve VI. Eleştirel Psikoloji Sempozyumu Kitapçığı

TODAP

Toplumsal Dayanışma İçin Psikologlar Derneği (TODAP) olarak
21 Aralık 2018 tarihinde Sincan Çocuk Hapishanesi’nde yaşanan
olaylara ilişkin görüşlerimizi kamuoyuyla paylaşıyoruz:

Türkiye’de; Ankara, İstanbul, İzmir, Hatay, Tarsus, Diyarbakır ve Kayseri olmak üzere toplamda yedi kapalı çocuk hapishanesi bulunuyor. 2017 yılında yayınlanan verilere göre bu hapishanelerde yaklaşık 2 bin 800 çocuk tutuluyor. Çocukların herhangi bir davranışının “suç” olarak tanımlanması ve bunun sonucunda ailelerinden, sevdiklerinden, okullarından uzak “ıslah” edilmeye çalışılıyor olmaları çocuğun hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı açısından kabul edilemez. Kapatma uygulamasının kendisi bile çocuklara yönelik başlı başına bir hak ihlaliyken, bir de bu çocuklar her gün şiddete, tacize, hakarete maruz kaldıklarını beyan ediyor. Çocuklar sadece özgürlükten mahrum bırakılarak cezalandırılmıyor, hapishanelerin iç işleyişindeki resmi ya da gayrı-resmi mekanizmalar ile cezaları katmerleniyor. Örneğin yeşilçam filmlerinde kaldığını düşündüğümüz “koğuş ağalığı” sistemi “mümessillik” adı altında çocuk hapishaneleri başta olmak üzere birçok hapishanede devam ediyor. Bu mümessiller bizzat idare tarafından destekleniyor ve bulundukları koğuşlarda çeteleşme ve idare desteği yoluyla diğer çocuklara yönelik zorbalığın başını çekiyor.

Özellikle çocuk hapishanelerinde çok yaygın bir şekilde rastlanan taciz ve tecavüz olayları da yine kapatılan çocuğun cezasının bir parçası oluyor. Bu çocuklar yalnız hissediyor, bugüne ve geleceğe ilişkin kaygıları artıyor ve tüm bunların sonunda intihara sürükleniyor. Yaşamlarının en dinamik, en üretken dönemlerini hapishanede geçirmek zorunda kalan bu çocuklar için hapishaneden girdikleri gibi çıkmak mümkün olmuyor. Yoğun olarak deneyimledikleri olumsuz duygular ile baş edemeyen çocuk, hapishanede öğrendiği pek çok yeni suç tipine başvurarak dışarıda hayatta kalmaya çalışıyor ve bu sarmal sürekli tekrarlanıyor. Yapılan araştırmalar bir kez tutuklanan çocukların çok yüksek oranlarda yeniden tutuklanma riskiyle karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Hapishane sisteminin çocukları suçtan uzaklaştırmadığı aksine yeni suçlar öğreterek, suç işleme ihtimallerini arttırdığı görüşü bilimsel verilerle destekleniyor.

Son zamanlarda yine Sincan hapishanesi örneğinde olduğu gibi, çocukların yaşamak zorunda bırakıldıkları alanlarda darp, küfür, hakaretten bahsediliyor. Aileler aracılığıyla hapishanedeki gergin ortamı haber alarak çocuklarla görüşmek isteyen avukatların talepleri reddediliyor, cezaevi idaresi konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçınıyor. Sabah saatlerinde yapılan görüşmeler sonucu 6 çocuk ve 14 gardiyanın karıştığı bir olay yaşandığı, 6 çocuk ve 2 gardiyanın yaralandığı ortaya çıkıyor. Hapishane yönetimi çocuklar için “sadece ayaktan tedavi edilecek şekilde yaralandılar” gibi sorumluluktan uzak açıklamalar yapıyor. Bizler psikologlar olarak biliyoruz ki; hiçbir çocuk, yasanın suç olarak kabul ettiği herhangi bir durumu, olayı, davranışı ortaya çıkarmakla suçlanamaz ve cezalandırılamaz.

Çocukların koşulları, aile içi dinamikleri, sosyal ve çevresel etkenleri çocuğa ve evrensel çocuk haklarına uygun biçimde düzenlenmezse; çocuğun ekonomik kaynaklara ulaşımı; çocuğun sağlık, barınma, eğitim gibi ihtiyaçları göz önünde bulundurarak planlanmazsa; yaşadıkları hayatla ilgili katılım, söz söyleme hakları tanınmazsa çocuğun yaşayacağı ve doğallığında yaşatacağı sıkıntıların azalmayacağını aksine artacağını biliyoruz ve çocuk hapishanelerinin bunun için bir çözüm olamayacağının tekrar altını çiziyoruz. Pozantı, Şakran, Sincan… Hapishanelerin sistematik olarak çocuk istismarına neden olduğunun göstergesi olarak toplumsal hafızamızda yer ediniyor. Daha fazla çocuğun bu döngüde kaybolup gitmemesi için çocuk hapishanelerinin derhal kapatılması gerektiğini psikologlar olarak bir kez daha dile getiriyoruz.

ÇOCUK HAPİSHANELERİ KAPATILSIN!

---

VI. Eleştirel Psikoloji Sempozyumu’nun
Bildiri Özetleri ve Program Kitapçığı’na
çevrimiçi olarak ulaşmak için
bu bağlantıyı kullanabilirsiniz:
https://goo.gl/Aqi4G8